Co oznacza sekta?
Słowo "sekta" (od łac. "secare" - odcinać, odrąbywać) - oznacza
"grupę religijną, która oderwała się od któregoś z wielkich
Kościołów panujących, wielkiej religii czy grupę izolującą się od
ogółu społeczeństwa, silnie akcentującą rolę przywódcy. W
przeciwieństwie do Kościoła sektę cechują następujące właściwości:
podszywanie się pod grupę religijną, kulturalną lub terapeutyczną,
kierownictwo typu charyzmatycznego, odwołujące się do
nadprzyrodzonego autorytetu; dobrowolność uczestnictwa; chociaż nie
każdy może zostać członkiem sekty, to jednak przynależność do niej
nie jest obowiązkowa; przekonanie członków o ich wyjątkowości i
wyłączności; ślepe podporządkowanie się członków przywódcom ruchu -
władza totalitarna; zastosowanie rozbudowanego systemu kontroli,
zakazów i kar, oraz technik psychologicznych; bezkompromisowa,
radykalna postawa członków sekty wobec świata i uznawanych wartości,
często połączona ze ślepym fanatyzmem; darmowa praca członków dla
grupy i przywódcy izolację od świata zewnętrznego wynikającą z
własnego, odrębnego, najczęściej opozycyjnego systemu wartości;
silna więź wewnętrzna, najczęściej dla jej członków jedyna, a także
wymóg bezwzględnej lojalności; kierowanie się woluntaryzmem w
postępowaniu; tendencja do jednostronnej interpretacji doktryny i
zawężenia kultu; fanatyzm w wyznawaniu prawd i zamknięcie na wszelki
dialog z obcymi.
Zjawiskiem pokrewnym do sekt są "kulty" lub "ruchy kultowe". Słowo
"kult" (od łacińskiego "cultus" - oddawanie czci bóstwu i czynności
o charakterze rytualnym) podkreśla mocniej aspekt indywidualizacji
życia religijnego w obrębie kultu. Celem uczestników tej luźnej i
mało zwartej struktury społecznej jest czysto osobiste doświadczenie
ekstatyczne, komfort oraz uzdrowienie fizyczne. Zamiast wstępowania
do kultu, aktu, który wymagałby zgody innych, wybiera się po prostu
wiarę w określone teorie i przestrzeganie określonych praktyk, a
zgoda innych przestaje być konieczna.
Kult charakteryzuje się odmiennymi od konwencjonalnych poglądami na
to, co jest realne, możliwe i moralne. Kulty to często ruchy
zostające w opozycji do dominującej tradycji naukowej, np. kulty
lecznicze, astrologia czy Ruch Potencjału Ludzkiego. Niektóre kulty
cechuje efemeryczność; brak określenia wyraźnych granic grupy,
scentralizowanego przywództwa i standaryzacji doktryny; minimalne
wymagania w stosunku do uczestników, którzy mogą się między sobą
znacznie różnić pod względem zaangażowania. Kult określany jest też
jako "sekta dla wybrańców" i "władza nad psychiką człowieka". Cztery
elementy kultu szkodliwego: werbunek nowych członków dokonuje się
bez podania ścisłych i bliższych informacji o celach i pracy grupy;
grupa lub jej przywódcy czerpią korzyści materialne z tytułu
posiadania członków bądź bezpośrednio, przez zagarnianie ich
pieniędzy, bądź pośrednio - poprzez zmuszanie ich do pracy, za którą
nie otrzymują nic albo bardzo nędzne wynagrodzenie; wśród członków
grupy urabia się przekonanie, że inne poglądy i postawy są błędne i
niesłuszne; skrzywdzeni zostają bliscy i znajomi członków grupy -
rodzina, przyjaciele, a także oni sami. Właściwie nie można
wyznaczyć wyraźnych różnic między kultem a sektą. Często stosuje
się, zamiennie lub bliskoznacznie z pojęciem "kult", nowych
terminów, jak np. "nowe ruchy religijne".
|
