Dzieci OnLine

Zabawa i Edukacja

www.dziecionline.pl

Albumy
Blogi
Pliki
Kontakt

Ustaw jako stronę startową

Dodaj do ulubionych

E-mail: redakcja@dziecionline.pl

Prześlij adres znajomym

SUWAŁKI

Ludzie Suwalszczyzny

Alfred Wierusz-Kowalski
Galeria obrazów

Legendy i baśnie

Daty

Historia

Rozmieszczenie jednostek wojskowych 1939 r.

ALBUMY
Lata 1950-1975

CZYTELNIA
Książki związane z Suwalszczyzną

ZDJĘCIA

Ulica Kościuszki

Ulica Wigierska

Ulica Wesoła

Ulica Gałaja

Ulica Wojska Polskiego

Ulica Waryńskiego

Ulica Utrata

Ulica Kamedulska i E. Plater

Ulica Pułaskiego

Osiedle Północ

Inne ulice

Kościoły, cmentarze

Nagrobki [Cmentarz rzymskokatolicki]

Muzeum Okręgowe

Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny

Suwałki na starych fotografiach

Okolice Suwałk

Klasztor

Odpust na Wigrach

 

HISTORIA SUWAŁK

Herb Suwałk
Suwałki w roku 1690 były wsią kamedulską liczącą dwa domy. Już w 10 lat później tak się rozbudowały, że podzielono je na Suwałki Wielkie i Suwałki Małe. Dogodne położenie na węźle dróg Grodno-Królewiec nasunęło kamedułom myśl utworzenia miasta, które dałoby większe dochody niż wieś. Pierwszym krokiem było uzyskanie od króla Augusta II w 1710 r. przywileju na targi i jarmarki.

Lokację miasta przeprowadzili oni w 1715 r., a w 1720 król potwierdził prawa miejskie. Głównym zajęciem mieszkańców było rolnictwo. Pełniąc rolę ośrodka dóbr kamedulskich miasto rozwijało się powoli, osiągając pod koniec istnienia 1 Rzeczypospolitej 1100 mieszkańców.

Po trzecim rozbiorze Suwałki przypadły Prusom i stały się siedzibą powiatu wigierskiego. Przyjazd urzędników cywilnych i wojskowych przyspieszył rozwój budownictwa, kupiectwa i rzemiosła. Powstają pierwsze domy murowane i nowe ulice.

W czasach Księstwa Warszawskiego siedzibę powiatu przeniesiono do Sejn i wszczęto starania o utworzenie departamentu (województwa) z siedzibą w Suwałkach. Stało się to dopiero w czasach Królestwa Kongresowego w 1817 r. Utworzono wtedy województwo augustowskie, ale siedzibę władz usytuowano czasowo w Suwałkach, które posiadały domy murowane, nadające się na siedzibę urzędów.

W początkach XIX wieku w Suwałkach powstaje szereg istniejących do dziś budynków, jak kościół św. Aleksandra, ratusz, zabudowa ulicy Kościuszki (wówczas Petersburski Prospekt) oraz nowego rynku. Projektowali je i budowali tacy wybitni architekci, jak Chrystian Piotr Aigner (kościół św. Aleksandra), Henryk Marconi (ratusz), Antoni Corazzi (liceum) oraz Karol Majerski.

Po powstaniu listopadowym zmieniono województwo na gubernię augustowską, a po1866 r. na gubernię suwalską. Sięgała ona do Niemna i po Kowno. Ludność Suwałk wzrosła do17 tys. w 1890 i 24 tys. w 1909 roku. W tym też czasie datuje się szybki rozwój kultury i oświaty. Powstają biblioteki, drukowana jest lokalna prasa. Silnie oddziałuje ośrodek kultury utworzony przez Ludwika Paca w nowo zbudowanym pałac w jego dobrach w Dowspudzie W 1834 powstaje prywatna pensja dla dziewcząt, a w 1839 przeniesiono z Sejn gimnazjum. Pieniądze na jego budynek dał słynny reformator i twórca nowoczesnego przemysłu Karol Brzostowski, właściciel dóbr koło Sztabina. Z połowy dziewiętnastego wieku pochodzi pierwszy ,,przewodnik'' po naszym regionie. Napisał go i wydał w 1859 w Warszawie Aleksander Płujański pt. ,,Wędrówki po Guberni Augustowskiej w celach naukowych odbyte". W tym samym czasie specjalna, powołana w Warszawie komisja pn. ,,Delegacja do opisywania zabytków starożytności w Królestwie Polskim" dokonała objazdu guberni. Jej staraniem wydano szereg albumów z obrazami ciekawszych miejsc i budowli. Zbiory te, wraz ze zdjęciami Ignacego Downar-Zapolskiego, pozwoliły uratować od zapomnienia obiekty dzisiaj nieistniejące (pałac Paca w Dowspudzie) i niektóre wiernie odbudować (zespół wigierski 1 - 2 - 3 - informacje). Nie sposób też nie wspomnieć o znanych ludziach, którzy urodzili się w tym czasie w Suwałkach. Byli to: Maria Konopnicka z domu Wasiłowska i malarz Alfred Wierusz-Kowalski. W miejscu urodzenia poetki, dawnym dworku przy ul. Kościuszki mieści się poświęcone jej muzeum, jej imię nosi suwalskie liceum ogólnokształcące, a przy placu jej imienia (dawny Nowy Rynek) stoi jej pomnik dłuta suwalczanina - prof. Chmielewskiego. Pamiątki po Wiruszu-Kowalskim oraz kilka jego obrazów mają stałą ekspozycję w suwalskim Muzeum Okręgowym zajmującym dawną Resursę Obywatelską przy ul. Kościuszki. Zaczątki tego muzeum datują się z roku 1907, gdy powstały wtedy Suwalski Oddział PTK zaczął gromadzić pierwsze eksponaty w szkole handlowej. Przyrost ludności zahamowany był brakiem większych zakładów przemysłowych. Duży wpływ na życie mieszkańców wywierał garnizon wojskowy. Stacjonowały tu: 41 pułk piechoty im. J. Piłsudskiego, 2 pułk ułanów grochowskich, 3 pułk szwoleżerów im. Kozietulskiego, 4 dyw. artylerii konnej, dywizjon artylerii polowej, batalion KOP i formacje towarzyszące. Warto w mieście obejrzeć zabytkowe domy przy ul. Kościuszki i zegar słoneczny w parku.

Za okupacji ludność miasta poniosła wielkie straty. Na miejscu katowni gestapo, wysadzonej w powietrze przy odwrocie, stoi Dom Nauczyciela. Pamiątkowa tablica uczciła pamięć pomordowanych ofiar. 1 kwietnia 1944 r. gestapo powiesiło na tzw. Starym Rynku 16 członków ruchu oporu, w tym czternastoletniego chłopca. Na miejscu mordu po wyzwoleniu wzniesiono pomnik. Przy końcu ulicy Kościuszki stoi budynek byłego szpitala. Na początku 1944 r. dwukrotnie wykradziono z niego rannych partyzantów, trzymanych pod strażą, chociaż dosłownie za płotem były koszary SS, zaś o 100 m siedziba gestapo. W parku stoi pomnik wdzięczności tym, którzy polegli przy wyzwalaniu miasta.

W 1975 r. Suwałki ponownie zostały stolicą województwa na niemalże ćwierć wieku. Obecnie Suwałki są miastem na prawach powiatu. Powierzchnia  Suwałk obejmuje 6524 ha a liczba mieszkańców to ok. 70 tys. Suwałki stanowią drugie co do wielkości miasto w województwie podlaskim.


ALBUMY Suwałki i okolice w latach 1950-1975. Zespół Suwalszczyzna, budowa drogi Suwałki-Szypliszki (1955 r.) Zdjęcia z prac archeologicznych prowadzonych na cmentarzysku jaćwieskim w 1955 r., Spływ drewna na J. Wigry pod koniec lat 50-tych  oraz wiele innych ciekawych i unikalnych zdjęć autorstwa Tadeusza Smagacza.

Copyright © 2000- Dzieci OnLine
Wszelkie prawa zastrzeżone.